İran madenleri ve tarım ürünleri zenginliği
İran, dünyanın kanıtlanmış gaz rezervlerinin yüzde 9,4'ü ile dünyanın en büyük dördüncü petrol üreticisi ve dünyanın kanıtlanmış gaz rezervlerinin yüzde 18'i ile dünyanın ilk büyük gaz rezervi. İran'ın önemli madenleri petrol ve gazdır. İran , dünyanın kanıtlanmış 157 milyar varil kanıtlanmış petrol rezervinin yüzde 9,4'ü ile dünyanın dördüncü büyük petrol üreticisi ve dünyanın kanıtlanmış gaz rezervlerinin yüzde 18'i veya yüzde 33'ü ile dünyanın ilk en büyük gaz rezervi. 6 trilyon metreküpü var ama toplam petrol ve doğal gaz rezervlerinde 379 milyar varil ham petrol eşdeğeri ile İran bu alanda ilk sırada yer alıyor. Masjed Soleiman Haftgol'ün en önemli petrol alanları Gachsaran Agha Jari ve Shahabad'dır (batı). Kum petrolü de çıkarılıyor.
Ülkenin diğer önemli madenleri kömür madenleri, metal cevherleri: altın, manganez, kromit, bakır, kurşun, çinko, nikel, kobalt, gümüş ve demir, kimyasal mineraller: tuz, dekoratif taşlar, kum. 1978'de İran'daki en önemli ve birkaç metal madeni şunlardı : kurşun ve çinko, bakır, kromit, kırmızı toprak ve demir cevheri. Yine aynı yıl içerisinde kömür, mermer, traverten, kaolin, silika turkuaz, mineral pomza bentonit, barit, dolomit, refrakter, şap, talk, feldspat, alçıtaşı, bikarbonat gibi önemli metalik olmayan madenler ve işletilmekte olan çok sayıda maden bulunmaktadır.
İran'ın bitkisel ürünleri buğday, arpa, pirinç, mısır, nohut, fasulye, maş fasulyesi, mercimek, tütün, pamuk, kenevir, şeker kamışı ve tüm meyve ağaçlarıdır. Balıkçılık, inci avcılığı, yaban hayatı ve kümes hayvanları yetiştiriciliği, ipekböceği ve arı yetiştiriciliği ve mantar yetiştiriciliği de yaygındır. Ülkenin ana endüstrileri şunlardır: petrol, gaz, petrokimya, çelik, tekstil, kimya, gıda, otomobil, elektrik ve elektronik endüstrilerinin yanı sıra ülkenin önemli el sanatları, ev ve geleneksel endüstrileri: halı ve kilim, kilimler ve yastıklar, oyma, kakma ve çanak çömlek.
İran, otomotiv sanayisi açısından önemli bir ülkedir. İran'da yerli otomobil üretimi yapılmakta ve otomotiv sektörü büyük bir istihdam sağlamaktadır. İran, petrokimya sektöründe de faaliyet gösteren bir ülkedir. Plastik, gübre, ilaç, boya ve diğer kimyasal ürünlerin üretimi petrokimya tesislerinde gerçekleştirilir. İran, tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir ülkedir. İpek, pamuk, yün ve sentetik elyafların işlendiği ve dokumaların üretildiği tekstil fabrikaları bulunur.
İran, dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip ülkelerden biridir. Petrol, İran'ın en önemli doğal kaynağıdır ve ülkenin ekonomisinde büyük bir rol oynar. İran, petrol üretimi ve ihracatı konusunda önemli bir pozisyona sahiptir. İran, dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerine sahip ülkelerden biridir. Doğal gaz, İran'ın enerji sektöründe önemli bir kaynak olarak kullanılır. İran, doğal gaz üretimi ve ihracatında da önemli bir rol oynar. İran, çeşitli maden yataklarına sahiptir. Demir, çinko, kurşun, bakır, altın, gümüş, bakır, cıva, kromit, baryum, sülfür, potasyum tuzları, kömür ve uranyum gibi önemli madenler İran'da bulunur. Madencilik sektörü, İran'ın ekonomisinde önemli bir yer tutar.
İran, buğday, pirinç, arpa ve mısır gibi tahılların önemli bir üreticisidir. Tahıllar, İran'ın temel gıda ürünlerinden biridir. İran, elma, üzüm, nar, limon, portakal, kivi, domates, patates, soğan, havuç ve biber gibi birçok meyve ve sebzenin yetiştiği bir ülkedir. Özellikle kuru meyveler, İran'ın önemli tarım ürünlerinden biridir. İran, şeker pancarı üretiminde önemli bir yere sahiptir. Şeker üretimi, İran'ın tarım sektörünün önemli bir parçasıdır. İran, petrol endüstrisinde önemli bir yere sahiptir. Petrol rafinerileri, petrol üretiminden elde edilen ham petrolün işlenerek çeşitli petrol ürünleri elde edildiği tesislerdir. İran'da birçok petrol rafinerisi bulunur.
-
İran, dünya genelinde önemli doğal kaynaklara sahip bir ülkedir. Ülke, kanıtlanmış petrol rezervlerinin %9,4"ü ile dördüncü büyük üretici konumundadır. Ayrıca, %18"lik gaz rezervi ile en büyük doğal gaz kaynağıdır. İran"ın madenleri arasında kömür, metal cevherleri ve kimyasal mineraller yer alır. Tarım sektörü de oldukça gelişmiştir; buğday, pirinç ve çeşitli meyve-sebze üretimi yapılmaktadır. İran"ın otomotiv ve petrokimya endüstrileri de önemli bir ekonomik katkı sağlamaktadır. Ülke, B2B pazar yerleri ve tedarik zinciri çözümleri ile bölgesel ticaretin merkezlerinden biri haline gelmiştir. Doğrulanmış ihracatçılar ve ithalatçılar sayesinde ticaret ağları güçlenmektedir.
-
İran, geniş bir ulaşım altyapısına sahip olup, kara, hava, deniz ve demiryolu taşımacılığı için çeşitli seçenekler sunmaktadır. Ülke içindeki karayolu ağı ve komşu ülkelerle olan bağlantılar, kara taşımacılığını önemli kılmaktadır. Tahran"daki İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı, uluslararası kargo taşımacılığında kritik bir rol oynamaktadır. Ayrıca, Bender Abbas ve Buşehr gibi büyük limanlar, deniz taşımacılığı için stratejik merkezlerdir. İran"ın demiryolu sistemi ise Asya ile Avrupa arasındaki kargo taşımacılığında önemli bir bağlantı noktasıdır. Özellikle Çin ile olan demiryolu hattı, bu ticaret rotasında belirleyici bir unsur haline gelmiştir. İran"ın gümrük mevzuatı ve ticaret düzenlemeleri de ithalat ve ihracat süreçlerini etkileyen önemli faktörlerdir. Bu nedenle, İran üzerinden mal taşıma planlayan işletmelerin bu düzenlemeleri dikkate alması gerekmektedir. "
-
İran, petrol ve doğal gaz başta olmak üzere çeşitli ürünleri ihraç etmektedir. İthalatında ise elektrikli olmayan makineler, demir ve çelik gibi ürünler öne çıkmaktadır. 2023 yılının ilk yedi ayında Bazargan Gümrüğü"nden 2 milyar doları aşan mal ihraç edilmiştir. Ancak, önceki yılın aynı dönemine göre ihracatta %43, değerde %57 azalma yaşanmıştır. İthalat da benzer bir düşüş göstermiştir; toplamda 203 milyon dolarlık ithalat yapılmış ve bu da %49 ağırlıkta, %46 değerde bir azalma anlamına gelmektedir. Koronavirüs pandemisi ve ekonomik durum, bu düşüşlerin başlıca sebepleri arasında yer almaktadır. İran, enerji ihtiyacını karşılamak için bazı petrol ürünlerini de ithal etmektedir. Ülke, Çin, Hindistan ve Türkiye gibi önemli ticaret ortaklarıyla çeşitli mal ve hizmetlerin ticaretini gerçekleştirmektedir. Ayrıca, İran"ın uluslararası ticareti bazı ekonomik yaptırımlardan etkilenmiş olup, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşma ile ticaretin yeniden canlanması hedeflenmiştir.
-
İran İslam Cumhuriyeti Gümrükleri, uluslararası ticareti denetleyen bir devlet kuruluşudur. Ülke genelinde çeşitli gümrük merkezleri bulunmaktadır; bunlar arasında Bandar Abbas ve Çabahar gibi önemli noktalar yer alır. Gümrükler, ithalat ve ihracat süreçlerini düzenleyen yasalar çerçevesinde çalışır. Bu yasalar, vergi tahsilatı, döviz kurları ve malların geçişi gibi konuları kapsar. Gümrük işlemleri, elektronik sistemler aracılığıyla kolaylaştırılmakta olup, bu sistemler arasında ithalat ve ihracat yönetim sistemi ile gümrük durumunu kontrol etme sistemleri bulunmaktadır. İran Gümrük Örgütü, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı"na bağlı olarak faaliyet gösterir ve gümrük politikalarının belirlenmesinden sorumludur. Ayrıca, gümrük vergilerinin tahsil edilmesi ve yasal formalitelerin yerine getirilmesi gibi görevleri de vardır. Gümrüklerin işleyişi, ticaretin kolaylaştırılması ve verimliliğin artırılması amacıyla sürekli olarak gözden geçirilmekte ve iyileştirilmektedir. "
-
İran, Orta Doğu"nun stratejik bir parçası olarak, zengin doğal kaynakları ve coğrafi konumuyla dikkat çekmektedir. Ülke, dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerine sahip olup, petrol ihracatında da önemli bir rol oynamaktadır. Hürmüz Boğazı"nın güneyinde yer alması, İran"ı enerji taşımacılığı açısından kritik bir geçiş noktası haline getirir. Ayrıca, çeşitli maden yatakları ve tarım potansiyeli ile ekonomik çeşitliliği artırmaktadır. İran"ın nükleer programı uluslararası tartışmalara yol açarken, bölgedeki diğer ülkelerle olan tarihi ve kültürel bağları da önemlidir. Ülkenin etnik yapısı oldukça çeşitlidir; Farslar, Azeriler ve Kürtler gibi gruplar yaşamaktadır. Tahran, hem başkent hem de en kalabalık şehir olarak öne çıkmaktadır. İran"ın ekonomik yapısı hizmet, sanayi ve tarım sektörlerine dayanmakla birlikte, hala petrol ve gaz satışlarına bağımlıdır.
Bu durum yolsuzluk sorununu da beraberinde getirmektedir. İran"ın kültürel mirası zengindir; UNESCO Dünya Mirası Listesi"nde 25 alan bulunmaktadır. "